Mindfulness voor kansarmen
In ons dagelijkse leven komen we heel veel stressvolle situaties tegen. We worden in ons leven met zovele vragen, verplichtingen, pijn en verdriet geconfronteerd.
We vervallen in een druk-doen, en lopen onszelf én onze omgeving voorbij, of we hebben de moed en de goesting niet meer om terug in gang te schieten. We hebben het gevoel geleefd te worden door omstandigheden. Kijken naar het nu, hoe onaangenaam ook, en dit moment ten volle beleven, is wat mindfulness voor jou kan doen. Wanneer je rust vindt in jezelf en het huidige moment, ben je beter opgewassen tegen de chaos van je leven. In de training leer je je eigen kracht in te zetten om anders met jezelf, met stress, pijn en vermoeidheid om te gaan. Om dit te kunnen, gaan we leren om al onze zintuigen terug aan het werk te zetten: ogen, oren, smaak, geur en voelen.
Zo gaan we werken aan het vergroten van je zelfvertrouwen. Niet omdat er vanalles moet (er moét eigenlijk niets maar er mag veel) maar omdat je door oefeningen te doen, die we je aanleren, steeds beter leert om op een vriendelijke en zorgzame manier aanwezig te zijn. Je leert niet zo snel te oordelen, iets te veroordelen. Dat geeft ruimte om inzicht te krijgen (in jezelf, anderen en je omgeving) en pas daarna keuzes te maken. Het leert je ook om geduld te hebben, met jezelf en met anderen. Het leert je om aan iets te werken dat je belangrijk vindt zonder jezelf of anderen te forceren. En je zult hierdoor steeds beter in staat zijn om als dat nodig is grenzen te stellen. Jezelf niet overvragen én, vanuit de zorg die je voor jezelf hebt, duidelijk zijn naar anderen over wat je wel en niet wilt.
Hoe doen we het?
Om ten volle te kunnen kijken naar elk moment en wat er gebeurt, zullen we samenwerken om bepaalde gewoonten te veranderen. Gewoonten als te veel snoepen om je verdriet niet te voelen, nagelbijten omdat je heel boos bent, maar ook: boos worden terwijl je dat niet wilt en eigenlijk vooral wanhopig bent en begrepen wil worden...
Gewoonten die zich gedurende soms jaren hebben ingesleten, zijn niet zo gemakkelijk te veranderen: het vraagt tijd en energie, en aandacht. We vragen je daarom de bereidheid om elke dag, 6 dagen per week, gedurende ongeveer een uur per dag te oefenen, en dit voor de komende 8 weken.
Je krijgt hiertoe geluidsbestanden om te beluisteren en korte oefeningen. De gerichte wil om te oefenen maakt een even wezenlijk deel uit van deze training, als de wekelijkse samenkomsten. Immers: oefening baart kunst...
Wat gaan we leren?
De samenkomsten en het huiswerk zullen je helpen meer aanwezig te worden en meer gewaar te zijn van elk moment van je leven. Wat je in je dag ontmoet, zal hierdoor interessanter worden, en verrijkender. Je ontmoet in je dag ook minder plezierige dingen, moeilijke dingen. Onplezierige gevoelens, gedachten en ervaringen leren we helder zien. We leren deze moeilijkheden herkennen en tegemoet te treden met een zachte en ontvankelijke houding. Hierbij word je gesteund door de lesgever en de andere deelnemers.
We leren anders in het leven te staan:
- Mindvol, in volle gewaarzijn. We worden ons gewaar van gedachten en emoties, gevoelens en sensaties. We merken de onrust van ons denken op en nemen waar hoe snel het denken van onderwerp verandert. De stress die dit snelle veranderlijke denken veroorzaakt laat toe dat ook negatieve gedachten en gevoelens zich installeren. Je leert juist onder ogen te zien wat er zich voordoet, er niet van “weg te zweven”. Durven kijken: naar jezelf en naar wat er om je heen plaatsvindt.
- We geven aandacht aan het “zijn”, eerder dan aan het “doen”. Deze houding is niet doelgericht. We moeten niets bereiken: geen gelukkig gevoel, geen ontspanning, geen zaligheid.
- We laten zijn en laten toe. Elk moment, elke gebeurtenis, laten we toe zich ten volle te ontvouwen, zonder dat ons denken zich hiervan meester maakt. Ons denken streeft doelen na en wil problemen oplossen. Wij laten gewoon maar toe en we laten zijn, als een toeschouwer.
Het werkt.
En het werkt. De training wordt al vijfentwintig jaar gegeven en de effecten ervan zijn uitgebreid onderzocht. Voor het overgrote deel van de deelnemers is er een blijvende vermindering van zowel lichamelijke als psychische klachten. Het zelfvertrouwen verbetert en stressvolle gebeurtenissen zijn beter te hanteren.
Wat vragen we van jou als deelnemer?
We vragen van jou doorzettingsvermogen om naar de samenkomsten te komen en het huiswerk uit te voeren. We vragen van jou de intentie om tijd en energie vrij te maken voor dit proces. We vragen van jou geduld, want resultaten kunnen soms op zich laten wachten, tot zelfs in de weken na de laatste samenkomst.
Wat vragen we niet van jou als deelnemer?
We vragen niet dat je scoort, dat je presteert. We vragen niet dat je jezelf beoordeelt, noch veroordeelt. Je hoeft niet rustig te zijn, noch onrustig. Je hoeft niet anders te zijn dan je bent, van moment tot moment, in volle gewaarzijn...Er moet niets “lukken” en er kan dus ook niets “mislukken”...
Mindfulness is geen therapeutische praatsessie. Voor ernstige psychische klachten adviseren wij andere hulp.
Wat bieden wij je?
- Vaardigheden die helpen om meer kwaliteit te brengen in je leven.
- Een nieuwe manier om je te verbinden met jezelf, je gevoelens, je pijn en frustraties
- Het brengen van je aandacht naar je lichaam, om op te merken hoe het lichaam betrokken wordt bij onplezierige situaties. Met aandacht en behulp van de ademhaling gaan we naar die lichaamsdelen die ons vertellen dat er wat schort, we openen en verzachten er de spanning. Eventueel kiezen we om actie te ondernemen.
- We leren omgaan met moeilijkheden met behulp van ademruimte.
- We worden gewaar van waarschuwingssignalen die stemmingsveranderingen en negatieve gewoontes aankondigen, en leren kiezen wat het meest gepaste antwoord is op onplezierige gedachten, stressvolle emoties en situaties.
Wat heb je nodig?
- Een grote handdoek, een dekentje,een slaapzak of strandmatje om op te liggen, want soms doen we oefeningen liggend op de grond en dat kan koud zijn.
- Om thuis te oefenen (of in je vereniging als die dat aanbiedt)
- een stoel om op te zitten
- je dekentje, handdoek, laken, matje...om op te liggen
- Een geluidsspeler: cd-speler, MP3-toestel of andere
Meer informatie voor de begeleiders en wie nog meer details wil lezen
Mindfulness helpt mensen die positiever en bewuster in het leven willen staan.
Daarnaast helpt het ook:
Bij depressieve klachten:
In toenemende mate wordt duidelijk dat “depressie” een proces is, geen statische
toestand. Een gevoel van depressie kan je “voeden” of niet. Op negatieve gedachten kun
je al dan niet ingaan. Het effect zal verschillend zijn. Men ziet ook dat de stemming
invloed heeft op de aard van de gedachten. Daarnaast is er aandacht voor het effect van
actie in plaats van terugtrekken in negatief denken.
Verder wordt duidelijk dat het niet accepterend en zorgzaam zijn naar zichzelf vaak een grote rol speelt in het zich onbegrepen voelen, het afwisselen tussen zelfbeschuldiging en externaliseren, en uiteindelijk het gevoel van moedeloosheid. Acceptatie, zorgzaamheid en vriendelijkheid leidt tot het zich beter voelen en tot effectieve actie.
Bij piekeren/negatief denken:
Door de oefeningen ervaren mensen hoe het is om níet in te gaan op de gedachten die er
zijn. Gedachten zijn geen feiten, je kunt ze gewoon laten gaan. Voor de zoveelste keer in
dezelfde redenering ronddraaien levert niets op. Dit is iets dat steeds verder doordringt. De
oefeningen bieden mogelijkheid om steeds weer tot rust te komen, de gedachten te
observeren in plaats van er op in gaan –in de loop van de tijd nemen ze daardoor af.
Bij sociale angst:
De oefeningen bieden voor mensen veel houvast. Oefenen ondersteunt het “bij zichzelf
blijven”: mensen voelen dat ze er lichamelijk zíjn in plaats van te verdwijnen in piekeren en
daardooronzeker worden. De nadruk ligt op vriendelijkheid en zorgzaamheid voor zichzélf. Ook
hier weer opmerken wat je wil en aankunt. Zorgzaamheid kan zich hierbij ook uiten in het
zichzelf niet overbelasten in sociaal contact. Wanneer gekozen wordt voor het aangaan
van sociaal contact bieden de oefeningen de nodige ondersteuning. Bijvoorbeeld in het
verdragen van innerlijke onrust, zodat dit niet hoeft uit te monden in paniek of zich
terugtrekken.
Bij angst en paniek:
Door de oefeningen leren mensen met aandacht aanwezig te zijn bij de lichamelijke
sensaties en de gedachten hierover. Men leert er rustig bij aanwezig te zijn, waardoor de
klachten “als vanzelf” verdwijnen of minder worden. Daarnaast wordt veelal duidelijk
welke gedachten of overtuigingen (over zichzelf of anderen) de angstreactie in werking
zetten. En men ziet dat er een andere manier is om met zichzelf om te gaan: zorgzaam,
vriendelijk, om vandaaruit eventueel uitdagingen aangaan.
Bij dwangklachten:
Hierbij spelen de volgende factoren een rol: het doorbreken van de identificatie met het
dwangmatige gedrag of denken, het zichzelf niet overbelasten, en het in principe kunnen
kiezen voor alternatief gedrag. Veelal worden de klachten minder. Als ze optreden wordt
er minder zwaar aan getild, en ten slotte wordt de functie van de klachten vaak duidelijk.
Oefeningen zijn van belang bij het verdragen van onrust, en bij het proces van disidentificatie.
Oefeningen bieden ook een alternatief wanneer het dwangmatige handelen een vorm van afreageren
is. Na het oefenen kunnen de zaken weer beter in perspectief worden gezien.
Bij existentiële problematiek:
Er zijn nogal wat klachten waar in feite een worsteling met zingeving (“wat wil ik met mijn
leven?”) aan ten grondslag ligt. Mensen worden hiermee geconfronteerd door bepaalde
levensgebeurtenissen: “burn-out”, relatie- of gezinsproblematiek, ziekte, overlijden van
belangrijke mensen, etc. Aandachttraining biedt de mogelijkheid om eens bij zichzelf
“stil te staan”, weer te merken (voelen) wat werkelijk van belang is in het leven, en daar
ook vorm aan te geven.
Wat is de waarde van mindfulness voor kansarmen?
Mindfulness is een preventieve methode en situeert zich op de eerste lijn, dwz binnen het kader van normale reacties op abnormale levenssituaties. Of nog: als gezonde levensstijl om ziekten als depressie te voorkomen. Deze methode kan dus ook opgenomen worden door daartoe opgeleide maatschappelijk werkers binnen hun domein van psychosociale begeleiding, als groepsmethode. Bij acute depressie en burnout is eerst andere medische en therapeutische hulp aangewezen, geboden vanuit specialisten zoals klinisch psychologen, psychiaters en andere medici.
Kris Raemdonck nam vanuit CAW Archipel (Brussel) en Vereniging waar armen het woord nemen, Vrienden van het Huizeke, in 2011 het initiatief om een projectaanvraag in te dienen bij de Koning Boudewijnstichting met als titel: " Mindfulness zet mensen in armoede terug in hun kracht".
Aanleiding hiertoe is de trieste voorspelling dat depressie één van de voornaamste vormen van morbiditeit dreigt te worden in 2020, aldus de Wereldgezondheidsorganisatie, en dat mensen die lager op de sociale ladder staan een hogere kans hebben op depressie ( 2008: Leveque, K., Armoede en depressie, een (niet) evident verband, Oases).
Anderzijds is er de vaststelling dat mensen met een laag inkomen, die laag op de sociale ladder staan, nauwelijks toegang hebben tot niet-medicamenteuze behandelingen en preventieve acties zoals mindfulness. Dit ondanks het feit dat studies in Canada en Vlaanderen aantoonden dat ook kansarmen baat hebben bij mindfulness, een bewezen effectieve methode in het kader van preventie van herval van depressie.
(2010: Hick & Furlotte, Canada; de effectiviteit van een op mindfulness gebaseerd programma werd uitgetest bij kansarmen. De bevindingen waren positief. De deelnemers toonden een beter zelf-concept en ervaarden een significante verbetering in levenskwaliteit. 2014, Vlaanderen, KULeuven, wetenschappelijk artikel wordt eerstdaags gepubliceerd.
Tevens verwijzen wij naar:
- Alle studies die aantonen dat Mindfulness een effectieve methode is in het kader van preventie van herval van depressie.
- Alle studies die de effecten van stress op het immuunsysteem, de psychische en lichamelijke gezondheid aantonen
- Alle studies die aantonen dat psycho-sociale problemen chronische en acute stress veroorzaken
- Alle studies die aantonen dat chronische en acute stress tot uitputting en depressie kunnen leiden)
Wij stellen bovendien vast dat mindfulnesstrainingen in private handen zijn, en te duur voor mensen met een laag inkomen. Terugbetalingen door mutualiteiten zijn selectief en regionaal gebonden en dus onrechtvaardig en discriminerend want ze zijn niet van toepassing op iedereen die het nodig heeft.
Kris Raemdonck blijft vanuit het CAW en vanuit de Verenigingen waar armen het woord nemen ijveren voor:
- veralgemeende terugbetaling van trainingen mindfulness en
- opnemen van het aanbod mindfulnesstrainingen binnen het eerstelijnswelzijnswerk, als preventieve groepsmethode. Op deze manier worden de trainingen breed toegankelijk voor iedereen. Dit houdt ook in dat de opleiding tot trainer mindfulness gestimuleerd en financieel ondersteund wordt door de subsidiegevers van het eerstelijnswelzijnswerk Intussen biedt zij zelf groepstrainingen aan voor kansarmen, tegen zeer betaalbaar tarief.
Wat kan je verwachten?
Samen met vzw Mindfulness (David Dewulf en Lydia Castiglione) ontwikkelde Kris Raemdonck een aangepaste training voor kansarmen.
Dit betekent:
- Kortere sessies en kortere oefeningen
- Eenvoudig taalgebruik
- Aangepast aan de leefsituatie van kansarmen
- Mogelijkheid om oefenmateriaal te lenen
20 jaar ervaring met thuislozen en kansarmen zorgen ervoor dat Kris Raemdonck als trainer mindfulness heel goed kan aansluiten bij de leefwereld van kansarmen. Kris Raemdonck werkt vanuit de attitudes van mindfulness: zorgzaam, vriendelijk, consequent uitnodigen en radicale acceptatie.
Wil je een training organiseren voor kansarmen?
Neem contact op met Kris Raemdonck via kris@vrienden-huizeke.be of via het contactformulier
Wat heb je nodig? Schrijfgerief, gemakkelijke kledij. CD’s met oefeningen, werkbladen krijg je mee tijdens de lessen.
Meer info of inschrijven: kris@vrienden-huizeke.be
Zie ook: www.vriendenvanhethuizeke.be
De lessen worden in het Nederlands gegeven. Max. 20 deelnemers.
Neem contact op met Kris Raemdonck via het contactformulier.
Wil je een training volgen maar heb je weinig financiële mogelijkheden?
Neem contact op met Kris Raemdonck via het contactformulier of telefonisch op 0491/377 793. We bekijken dan samen de mogelijkheid van een haalbaar tarief.
Je kan je ook vrijblijvend aanmelden via het aanmeldingsformulier.